Doanh nghiệp truyền thống và hành trình làm chủ trí tuệ nhân tạo trong kỷ nguyên số

Khi dữ liệu trở thành tư liệu sản xuất, và AI trở thành công cụ của sáng tạo

            Nếu như trong thế kỷ 20, dầu mỏ là tài nguyên chiến lược của nền công nghiệp, thì trong thế kỷ 21 – dữ liệu chính là “nhiên liệu mới”. Rạng Đông hiểu rõ điều đó và định hướng lấy dữ liệu làm trung tâm, công ty đã chủ động xây dựng các hệ thống thu thập, phân tích và xử lý dữ liệu ngay từ giai đoạn nghiên cứu phát triển, thiết kế, sản xuất, đến marketing, bán hàng. Mỗi hành vi của khách hàng, mỗi thao tác trên dây chuyền sản xuất, mỗi phản hồi từ thị trường – đều được số hóa, lưu trữ và phân tích.

            Không dừng ở đó, Rạng Đông áp dụng các mô hình học máy để “dạy” hệ thống nhận diện các sai lệch trong chất lượng sản phẩm, dự báo lỗi kỹ thuật trước khi chúng xảy ra, và thậm chí đề xuất các biện pháp tối ưu hóa quy trình sản xuất theo thời gian thực. Trong lĩnh vực năng lượng xanh, việc tích hợp AI vào hệ thống pin năng lượng mặt trời giúp tăng hiệu suất chuyển đổi nhờ tối ưu hóa góc nghiêng, thời điểm vận hành và tải tiêu thụ.

Trung tâm điều hành số sản xuất Rạng Đông

            Các sản phẩm như aptomat thông minh cũng là kết tinh của việc gắn kết dữ liệu, phần cứng và AI. Khi dòng điện có tín hiệu bất thường – chẳng hạn tần số nhiễu xuất hiện, hoặc dòng điện dao động theo cách không bình thường – AI trong thiết bị sẽ phân tích phổ tín hiệu theo thời gian (thông qua thuật toán FFT), sau đó sử dụng mô hình cây quyết định (Random Forest) để xác định nguy cơ cháy nổ. Kết quả là người dùng được cảnh báo sớm – không phải bởi kỹ sư hay nhân viên kỹ thuật, mà bởi chính thiết bị họ đang sử dụng.

Khi mọi quy trình đều có thể trở thành “quy trình số”

            Không chỉ ứng dụng AI vào khâu sản xuất, sản phẩm hay bán hàng, Rạng Đông còn đi sâu vào việc AI hóa hệ thống quản trị. Một chuỗi giá trị sản xuất – kinh doanh thường bao gồm hàng chục quy trình chính và phụ, với hàng trăm mắt xích phức tạp từ con người, máy móc đến khách hàng. Bài toán đặt ra không phải là số hóa tất cả, mà là lựa chọn đúng quy trình then chốt để ứng dụng trước.

            Theo ông Nguyễn Đoàn Kết- Phó Chủ tịch Hội đồng quản trị, Phó Tổng Giám đốc, Trưởng ban Chuyển đổi kép Rạng Đông (Chuyển đổi số và Chuyển đổi xanh, một chiến lược chuyển đổi AI hiệu quả phải đảm bảo ba yếu tố: tính hướng đích, tính hệ thống và tính nền tảng.

Tính hướng đích có nghĩa là chiến lược AI không thể tách rời khỏi chiến lược tổng thể của công ty, mà phải đóng vai trò như một cấu phần nhằm hiện thực hóa các mục tiêu chiến lược lớn hơn.
Tính hệ thống đòi hỏi việc phát triển AI phải được tiến hành đồng bộ từ phần cứng (hạ tầng, cảm biến...) đến phần mềm (nhúng, ứng dụng...), đảm bảo sự kế thừa, tích hợp và mở rộng linh hoạt trong toàn bộ hệ thống.
Tính nền tảng yêu cầu các thành phần công nghệ phải được quy hoạch dựa trên các nền tảng xuyên suốt, như tại Rạng Đông là: nền tảng nội bộ, nền tảng đối tác, nền tảng khách hàng, nền tảng vật lý (IoT/IIoT), và quan trọng nhất là nền tảng dữ liệu – trung tâm của mọi hoạt động sáng tạo và điều hành.

            Trên thực tế, cách tiếp cận của Rạng Đông là: “Chọn đúng đối tượng, đúng quy trình và đúng dự án trọng điểm để đầu tư hiệu quả. Quy trình nào đang bị nghẽn? Quy trình nào tác động lớn đến hiệu suất? Quy trình nào liên quan trực tiếp đến khách hàng hoặc lực lượng tuyến đầu? Chính những câu hỏi này dẫn lối cho doanh nghiệp lựa chọn đúng chỗ để áp dụng AI”. Quá trình trưởng thành của chiến lược AI được đánh giá dựa theo mô hình của Gartner. Theo đó, Rạng Đông khởi đầu ở mức 1 – sử dụng AI dưới dạng SaaS, kết nối API hoặc mô hình mã nguồn mở. Hiện tại, công ty đã vươn lên áp dụng được mức độ 2 và 3. Ví dụ, trong nghiên cứu, AI được ứng dụng để mô phỏng, tối ưu thiết kế sản phẩm – như hệ thống tiếp nhận năng lượng mặt trời, giúp xác định hướng đặt và vị trí các tấm pin theo quỹ đạo vận hành mặt trời. AI cũng được ứng dụng trong phần mềm nhúng (firmware), phần mềm ứng dụng (software), thiết kế sản phẩm và xây dựng dây chuyền sản xuất thông minh. Hiện Rạng Đông đã tích hợp 141 robot vào dây chuyền nhằm nâng cao mức độ tự động hóa. Đặc biệt, công ty đã triển khai công nghệ Vision Guided Robotics (VGR) – giúp robot "nhìn thấy" và "hiểu" môi trường làm việc thông qua việc đồng bộ 4 hệ quy chiếu: cảm biến đầu vào, logic xử lý, tọa độ robot và không gian tương tác với vật thể. Để thực hiện điều này, đội ngũ kỹ thuật đã phải xử lý các bài toán về chuyển đổi toạ độ, mạch sai số và bộ đệm nhớ – những yếu tố then chốt trong một hệ thống AI linh hoạt và thông minh.

Rạng Đông ứng dụng VRG và AI trên các dây chuyền sản xuất

            Một ví dụ điển hình nữa là việc kiểm soát và đánh giá sức khỏe hệ thống kênh phân phối – từ nhà phân phối, đại lý đến điểm bán. Việc phân tích dữ liệu tiêu thụ, đánh giá tồn kho, kiểm soát dòng tiền, và phản hồi khách hàng – tất cả được thực hiện bằng hệ thống AI tích hợp với ERP và phần mềm quản trị bán hàng. Nhờ vậy, bộ phận kinh doanh có thể phản ứng nhanh với biến động thị trường, tối ưu chi phí logistics, thậm chí dự báo nhu cầu theo mùa.

Nền móng chuyển đổi Ai từ đào tạo và nhận thức

            Khác với các cuộc chuyển đổi thiên về công nghệ, chuyển đổi AI đòi hỏi sự thay đổi sâu sắc trong tư duy và kỹ năng của người lao động. Rạng Đông không để quá trình này diễn ra tự phát mà xây dựng nó thành một chiến lược tổng thể, có kế hoạch, có lộ trình và có hệ thống kiểm tra, đánh giá minh bạch.

Chương trình đào tạo AI tại Rạng Đông được cấu trúc theo ba cấp độ:

Nhận thức: Toàn bộ nhân viên đều phải hiểu AI là gì, nó đang được ứng dụng thế nào trong ngành, trong công ty và có thể hỗ trợ gì cho công việc của mình.
Ứng dụng cơ bản: Mỗi cá nhân phải biết sử dụng một số công cụ cơ bản như RPA, phân tích dữ liệu bằng phần mềm trực quan, hoặc sử dụng trợ lý ảo để tạo báo cáo, lên kế hoạch.
Ứng dụng chuyên sâu: Dành cho các nhóm kỹ sư, lập trình viên, nhà phân tích – những người sẽ phát triển công cụ AI phù hợp với đặc thù của từng bộ phận.

Các khóa học không chỉ đến từ chuyên gia bên ngoài mà còn có sự chia sẻ nội bộ giữa các nhóm đã thành công trong ứng dụng AI vào thực tiễn. Rạng Đông khuyến khích văn hóa học hỏi ngang – nơi kỹ sư sản xuất chia sẻ cách tối ưu hóa dây chuyền bằng AI với bộ phận truyền thông, hay bộ phận marketing giới thiệu mô hình dự báo xu hướng tới phòng chăm sóc khách hàng.

            Một trong những mục tiêu cụ thể nhất của chiến lược chuyển đổi tại Rạng Đông là: đến năm 2030, mỗi nhân viên sẽ có một trợ lý ảo cá nhân, và mỗi đơn vị sẽ có một hệ thống số phản ánh toàn diện hoạt động của mình –bản sao số Digital Twin.

            Trợ lý ảo không đơn thuần là chatbot mà sẽ là hệ thống có khả năng tương tác, ghi nhớ và hỗ trợ cá nhân hóa theo công việc. Ví dụ, một nhân viên kinh doanh có thể yêu cầu trợ lý ảo tổng hợp dữ liệu bán hàng tuần qua, dự đoán xu hướng khách hàng sắp tới và đề xuất các bước chăm sóc phù hợp. Trong khi đó, bản sao số của một phân xưởng sẽ phản ánh dữ liệu về lượng tiêu hao nguyên liệu, thời gian vận hành, các điểm nghẽn – và đưa ra khuyến nghị điều chỉnh. Điều này giúp doanh nghiệp ra quyết định nhanh hơn, chính xác hơn, và cá nhân hóa quản lý theo từng đơn vị, từng con người.

            Với 4 trung tâm R&D hiện có, 14 trường đại học đối tác và hàng loạt đề án đang được triển khai, Rạng Đông từng bước xâu dựng để trở thành một tổ hợp nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao công nghệ đa ngành. Điều này không chỉ là kết quả của quá trình đầu tư lâu dài, mà còn là sự chuyển dịch mô hình kinh doanh – từ “doanh nghiệp sản xuất sản phẩm” sang “doanh nghiệp kiến tạo tri thức và nền tảng”. Thay vì chỉ bán các thiết bị điện thông thường, Rạng Đông hướng tới cung cấp giải pháp chiếu sáng thông minh, hệ sinh thái nhà thông minh, giải pháp năng lượng thông minh – được tích hợp bởi AI, IoT và dữ liệu lớn. Mỗi sản phẩm không chỉ là vật thể hữu hình, mà là một mắt xích trong một chuỗi giá trị số hóa. Rạng Đông đang chứng minh một chân lý quan trọng trong hành trình chuyển đổi số và AI: công nghệ không thể thay đổi vận mệnh doanh nghiệp nếu không được kết hợp với tư duy hệ thống, chiến lược dài hạn và đầu tư đúng chỗ. Sự chuyển mình mạnh mẽ của Rạng Đông không phải là cuộc cách mạng chóng vánh, mà là quá trình kiến tạo nền tảng sâu sắc và bền vững.

            Trong bối cảnh thế giới đang tiến rất nhanh về phía tương lai, những doanh nghiệp như Rạng Đông – với bản lĩnh dấn thân, khả năng học hỏi và tinh thần đổi mới không ngừng – chính là lực lượng tiên phong đưa công nghiệp Việt Nam bước vào kỷ nguyên AI bằng sự chủ động, sáng tạo và đầy khát vọng.