Nhịp sinh học (circadian/biological clock or rhythms) được định nghĩa là những phản ứng của cơ thể, bao gồm các quá trình sinh lý, sinh hóa và trao đổi chất (physiology and metabolism) diễn ra trong một chu kỳ có độ dài gần 24 giờ. Ba hormone quan trọng đóng vai trò điều hòa nhịp sinh học của con người là melatonin, cortisol, và serotonin đều chịu tác động mạnh mẽ bởi ánh sáng. Trải qua hàng triệu năm, loài người tiến hoá trong môi trường ánh sáng tự nhiên là ánh mặt trời, theo nhịp quay của Trái Đất trong ngày và theo mùa. Tuy nhiên khi đời sống tiến đến văn minh, nhất là vào thời kỳ xã hội công nghiệp, phần lớn thời gian trong ngày, con người sống trong môi trường ánh sáng nhân tạo, trong không gian nhà ở, công xưởng, trường học, phòng họp,… khiến nhịp sinh học xáo trộn.
Giải pháp chiếu sáng lấy con người làm trung tâm (Human centric lighting - HCL) là hệ thống chiếu sáng động, tìm cách để đưa sự thay đổi tự nhiên tuần hoàn của ánh sáng mặt trời ban ngày trở lại vào cuộc sống hàng ngày của con người. Giải pháp mô phỏng gần đúng ánh sáng tự nhiên bảo đảm hiệu quả sinh học theo các yếu tố: độ rọi, hướng ánh sáng, nhiệt độ màu, sự thay đổi của ánh sáng trong ngày và theo các mùa.
Bởi vậy, sử dụng giải pháp chiếu sáng HCL giúp chúng ta cảm thấy khỏe mạnh hơn, hạnh phúc hơn và tràn đầy năng lượng hơn. Điều này là do ánh sáng lấy con người làm trung tâm kích thích nhịp sinh học tự nhiên, giúp nâng cao sức khỏe tinh thần, nâng cao năng suất lao động và khiến con người cảm thấy hạnh phúc hơn trong công việc và các hoạt động sống hằng ngày.
Đồng hồ sinh học của con người theo nhịp ngày/đêm
Trên thực tế ánh sáng cũng có ảnh hưởng đến sản xuất serotonin, một hormone có liên quan đến tâm trạng và cảm xúc, mang đến cảm cảm xúc hạnh phúc của con người. Ánh sáng của giải pháp chiếu sáng HCL mô phỏng giống như như ánh sáng mặt trời trong từng thời điểm của một ngày, tác động phù hợp đến nhịp sinh học, giúp kích thích sự sản xuất serotonin trong cơ thể, góp phần làm tăng cảm giác hạnh phúc, sảng khoái và giảm căng thẳng.
Chiếu sáng HCL có thể tác động đến cảm xúc của chúng ta bằng cách tự động điều chỉnh các yếu tố như màu sắc, độ sáng, và nguồn ánh sáng. Ví dụ, ánh sáng màu vàng ấm áp và ánh sáng màu đỏ có thể gợi lên cảm giác ấm cúng, sự hạnh phúc và tình yêu. Trong khi đó, ánh sáng màu xanh lá cây và màu xanh dương có thể tạo ra cảm giác bình yên, sự thư thái và sự tĩnh lặng.
Ánh sáng tác động đến cảm xúc
Chiếu HCL còn tác động đến cảm xúc bằng cường độ ánh sáng. Ánh sáng sáng và rực rỡ thường kích thích sự tỉnh táo và tạo ra cảm giác phấn khích, trong khi ánh sáng mờ và tối thường tạo ra cảm giác bình yên và thư thái.
Ánh sáng HCL mô phỏng ánh sáng ban ngày, đặc biệt là ánh sáng mạnh, kích thích não bộ và giúp tăng cường sự tỉnh táo và tập trung. Làm việc trong một môi trường ánh sáng tươi sáng có thể giúp giảm mệt mỏi và duy trì sự tập trung lâu hơn, tạo cảm giác tràn đầy năng lượng và khuyến khích ý tưởng sáng tạo. Hay ánh sáng đèn gần với ánh sáng tự nhiên với màu sắc ấm áp có thể tạo cảm giác thư thái, giảm căng thẳng. Điều này có thể cải thiện tinh thần và giúp tăng năng suất làm việc. Trạng thái khởi đầu của việc chìm vào giấc ngủ sâu cũng có thể được điều chỉnh bởi ánh sáng vàng cường độ thấp.
Khoảng 80% thông tin đến não chúng ta thông qua đôi mắt. Vì vậy chiếu sáng có vai trò quan trọng cho hoạt động thị giác và chiếu sáng HCl sẽ được điều chỉnh theo các yếu tố tác động đến mắt con người giúp tăng cường tầm nhìn và giảm căng thẳng mắt.
Với sự phát triển của công nghệ, các nguồn sáng được chế tạo mô phỏng ánh sáng tự nhiên bằng đèn LED giúp cho con người cảm thấy thoải mái, an toàn sức khỏe, nâng cao hiệu quả làm việc. PGS.TS Nguyễn Quốc Cường – Đại học Bách khoa Hà Nội cho biết: “Tuổi thọ đèn Led dài hơn rất nhiều, tiết kiệm năng lượng hơn so với các loại đèn truyền thống và khả năng tích hợp với các thiết bị điện tử để có thể điều chỉnh nó linh hoạt hơn. Với công nghệ phát triển của Led, dần dần các chip Led được sản xuất có thể hạn chế được những bước sóng có hại đối với người dùng khi tiếp xúc trong thời gian dài”
Sự thay đổi phổ ánh sáng mặt trời trong ngày
Trung tâm Nghiên cứu và phát triển chiếu sáng của Công ty Cổ phần Bóng đèn phích nước Rạng Đông là một trong những đơn vị đầu tiên ở Việt Nam nghiên cứu về chiếu sáng HCL và những ảnh hưởng, tác động của đèn LED và ánh sáng đến sức khoẻ con người.
Anh Nguyễn Hoàng Kiên – Quản đốc xưởng Led& Thiết bị Chiếu sáng, Công ty Rạng Đông cho biết: “Hệ sinh thái sản phẩm 4.0 của Rạng Đông hướng tới tiêu chí chiếu sáng vì sức khỏe và hạnh phúc con người. Đèn Led kết hợp với công nghệ 4.0 thay đổi cường độ ánh sáng, màu sắc ánh sáng, có thể tạo ra môi trường ánh sáng phù hợp với trạng thái sinh lý con người mang đến cảm giác thư giãn, thoải mái nhất khi sử dụng”.
Chiếu sáng HCL đã được tích hợp trong các giải pháp chiếu sáng nhà ở, văn phòng công sở, bệnh viện, trường học, nhà xưởng…. Hơn nữa, giải pháp này còn được cá biệt hóa theo mục đích sử dụng với các kịch bản chiếu sáng thông minh. Chiếu sáng HCL trong giải pháp Nhà thông minh Rạng Đông – RalliSmart có thể cài đặt các kịch bản như: tiếp khách, tiệc, xem phim…
Kiến tạo một không gian sống tiện nghi với hệ thống chiếu sáng thông minh lấy con người làm trung tâm không chỉ tạo nên không gian nội thất đẹp, sang trọng còn góp phần bảo vệ sức khỏe của gia đình bạn.
Chiếu sáng HCL trong nhà thông minh Smarthome Rạng Đông được chia sẻ tại đây:
https://rangdong.com.vn/nha-thong-minh-rang-dong.html
Bộ sản phẩm của giải pháp nhà thông minh Rạng Đông:
https://rangdong.com.vn/category/nha-thong-minh
Tìm hiểu sâu hơn chiếu sáng vì sức khỏe con người HCL:
https://rangdong.com.vn/anh-sang-co-tac-dong-nhu-the-nao-den-suc-khoe-con-nguoi-n1021.html
