Rối loạn nhịp sinh học là sự gián đoạn nhịp sinh học của một người, ảnh hưởng đến chu kỳ khoảng 24 giờ của các quá trình sinh học. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề về giấc ngủ, tâm trạng và sức khỏe tổng thể. Một ví dụ điển hình của rối loạn nhịp sinh học là Hội chứng lệch múi giờ (Jet Lag), xảy ra khi di chuyển qua nhiều múi giờ, gây ra mệt mỏi, buồn ngủ quá mức và thiếu tỉnh táo vào ban ngày.
Melatonin giúp điều chỉnh giấc ngủ sinh lý
Nguyên nhân gây rối loạn nhịp sinh học rất đa dạng, nhưng chủ yếu liên quan đến sự ức chế hoặc thay đổi thời gian bài tiết hormone melatonin. Các yếu tố khác bao gồm làm ca đêm, thay đổi thói quen ngủ không đều đặn, và đặc biệt là tiếp xúc với ánh sáng xanh từ các thiết bị điện tử vào ban đêm. Ánh sáng xanh ức chế mạnh mẽ việc sản xuất melatonin, làm cơ thể khó nhận biết là ban đêm và gây khó ngủ. Sự gián đoạn nhịp sinh học có thể dẫn đến nhiều hậu quả tiêu cực như rối loạn giấc ngủ (mất ngủ, ngưng thở khi ngủ), ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất và tăng sinh tế bào, gây ra các bệnh béo phì, tiểu đường, trầm cảm, rối loạn tim mạch, suy giảm hệ thống miễn dịch và tăng nguy cơ mắc một số bệnh ung thư.
Ánh sáng đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh rối loạn nhịp sinh học, đặc biệt thông qua liệu pháp ánh sáng. Liệu pháp này sử dụng ánh sáng có cường độ và thời điểm phù hợp để giúp thiết lập lại đồng hồ sinh học.
-
Ánh sáng mạnh vào buổi sáng có thể giúp đẩy sớm nhịp sinh học, hữu ích cho những người khó thức dậy sớm. Ánh sáng ban ngày tự nhiên là tốt nhất, nhưng cũng có thể sử dụng các thiết bị phát ánh sáng đặc biệt.
-
Tránh ánh sáng xanh vào buổi tối là một biện pháp quan trọng để ngăn ngừa rối loạn nhịp sinh học. Việc hạn chế sử dụng điện thoại, máy tính và tivi trước khi đi ngủ có thể giúp duy trì sản xuất melatonin tự nhiên.
-
Thiết lập thói quen ngủ và thức dậy vào một giờ cố định cũng rất quan trọng để củng cố nhịp sinh học ổn định.
Ngoài ra, việc đồng bộ hóa nhịp sinh học với nhịp điệu năng lượng của Trái Đất có thể giúp phục hồi sự trao đổi năng lượng giữa tự nhiên và con người, có lợi cho hệ thống nội tiết, thần kinh và miễn dịch. Các giải pháp chiếu sáng hiện đại, như HCL, được thiết kế để cung cấp ánh sáng phù hợp với thời gian trong ngày, hỗ trợ duy trì nhịp sinh học khỏe mạnh. Việc sử dụng các nguồn sáng LED có phổ ánh sáng gần với ánh sáng mặt trời và hạn chế ánh sáng xanh có hại cũng được khuyến khích
