Khởi nguồn cách đây đúng 10 năm (năm 2006) Giáo sư – Viện sỹ Đặng Vũ Minh lúc đó nguyên Chủ tịch Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam – nay là Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã ký bản Thỏa thuận hợp tác khoa học – công nghệ giữa Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam với Công ty cổ phần Bóng đèn Phích nước Rạng Đông.
Trên cơ sở đó, GS.TS Phạm Quang Liêm, PGS.TS Đỗ Xuân Thành, PGS.TS Phạm Hồng Dương thuộc Viện Khoa học Vật liệu, GS.TS Lê Xuân Hiền, GS.TS Thái Hoàng và một số cán bộ của Viện đã đến Công ty cổ phần Bóng đèn Phích nước Rạng Đông giúp giải quyết những vấn đề kỹ thuật do Công ty đặt hàng.
Sau đó, năm 2008, PGS.TS Phạm Thành Huy – Viện trưởng Viện Tiên tiến khoa học và công nghệ (AIST) và nhiều Tiến sỹ, Thạc sỹ thuộc Viện, Tiến sỹ Trịnh Xuân Anh – Viện kỹ thuật hóa học Đại học Bách khoa Hà nội đã đến giúp đỡ Rạng Đông, làm cơ sở cho bản Thỏa thuận Hợp tác Toàn diện giữa Trường Đại học Bách khoa Hà nội với Công ty cổ phần Bóng đèn Phích nước Rạng Đông do GS.TS Hiệu trưởng Nguyễn Trọng Giảng ký, với việc thành lập Phòng Thí nghiệm chung Rạng Đông – Đại học Bách khoa Hà nội đặt trong khuôn viên Công ty Rạng Đông và các Giáo sư, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Viện Vật lý kỹ thuật, Viện Điện, Viện Kỹ thuật hóa học, Viện Cơ khí thuộc trường đã hợp tác với Công ty CP Bóng đèn Phích nước Rạng Đông trong nhiều đề tài.
Trong 5 năm đầu, từ 2006-2010, các nhà khoa học thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Đại học Bách khoa Hà nội đã giúp Công ty giải quyết trên 22 đề tài do Công ty đặt hàng, góp phần quan trọng đưa Công ty vượt qua nhiều khó khăn, phát triển mạnh mẽ các sản phẩm chủ lực truyền thống của Công ty, không chỉ ở thị trường nội địa, mà còn mở rộng cả thị trường xuất khẩu. Trong cuộc chiến tranh đất hiếm, giá bột huỳnh quang 3 phổ có pha đất hiếm tăng đột biến gấp 10 lần, các Thầy đã giúp Công ty thu hồi hàng tấn bột 3 phổ, nâng độ thuần khiết tương tự bột mới, lại tách được và tái sử dụng hàng chục tấn thủy tinh có hàm lượng Lithium cao. Bằng trí tuệ của mình các Thầy đã giúp cho Công ty sản xuất các loại đèn CFL cũng vẫn lượng vật tư như cũ, nhưng tuổi thọ từ 4.000 giờ, nâng lên 8.000, 10.000 giờ, hệ số cosφ cao, đạt tiêu chuẩn chống nhiễu EMC và xuất khẩu được; Keo gắn đầu cho loại đèn này Công ty đang phải nhập khẩu hàng tấn mỗi tháng, các Thầy đã dùng vật liệu trong nước sản xuất, giá rẻ hơn nhập ngoại 2-3 lần.
Trong sản xuất đèn FL, các Thầy đã giúp nâng cao chất lượng Cathod nhiệt điện tử; chuyển công nghệ tráng lớp phủ huỳnh quang phải dùng dung môi vừa đắt, vừa độc hại sang phương pháp tráng bột nước; Khách hàng Hàn Quốc đặt hàng loại đèn huỳnh quang có nhiệt độ màu đặc biệt, lại đòi hỏi giao hàng sớm, đêm 28 Tết mọi cơ quan đã nghỉ, nhưng PGS.TS Phạm Thành Huy vẫn ở lại Hà nội cùng kỹ sư, công nhân Công ty pha chế kịp đơn hàng; Khách hàng Hàn Quốc, Brazil đòi loại đèn FL khởi động nhanh, dung dịch phun phủ trên ống thủy tinh phải nhập khẩu 20USD/lít, các thầy đã tự sản xuất, giá thành chỉ bằng 1/10 nhập khẩu; Tuổi thọ đèn FL từ 15.000 giờ, nay đã đạt 22.000 giờ.
Cạnh tranh giá đèn FL trên thị trường xuất khẩu đòi hỏi hiệu suất sáng cao hơn bột thường 20%, nhưng giá lại phải rẻ, "các phù thủy bột phát quang" Việt Nam cũng đã giúp giải quyết, từ xuất khẩu FL bị lỗ, nay đã có lãi. Cùng với các Giáo sư nước ngoài, PGS.TS Nguyễn Anh Dũng nguyên Chủ nhiệm Bộ môn Công nghệ Việt liệu Silicat, Viện Kỹ thuật hóa học – Đại học Bách khoa Hà nội giúp xưởng Thủy tinh làm chủ công nghệ nấu thủy tinh không chì - loại vật liệu mới bảo vệ môi trường, làm chủ vận hành lò nấu thủy tinh hoàn toàn bằng điện nâng hiệu suất sử dụng nhiệt từ 20 – 25% lên 90% và lò không còn nhả khói làm ô nhiễm bầu trời.
Tiến sỹ Trịnh Xuân Anh – Phó Tổng Giám đốc BK Holding – Viện Kỹ thuật Hóa học – Đại học Bách khoa Hà nội, Chủ nhiệm Bộ môn Hóa vật liệu Trung tâm R&D Chiếu sáng Rạng Đông có nhiều công lao cải tiến khâu xử lý bề mặt, cải tiến công nghệ mạ bạc ruột phích, nghiên cứu viên đệm ruột phích không dùng Amiant… góp phần giảm giá thành, mỗi năm Công ty xuất khẩu 6 – 7 triệu phích và ruột phích sang cả thị trường Trung Quốc, cạnh tranh ngang ngửa với Trung Quốc, Ấn Độ ở nhiều thị trường xuất khẩu trên thế giới.
Còn bao nhiêu thành tựu, bao nhiêu công lao, bao nhiêu sự giúp đỡ của các Thầy Cô mà chúng tôi mãi mãi tri ân và không thể kể xiết được.
Năm 2006 – 2010 là thời điểm "khởi đầu", là thời điểm tìm hiểu nhu cầu và khả năng của nhau, là thời gian điều chỉnh phương pháp, kỹ năng nghiên cứu hàn lâm sang giải quyết những yêu cầu thực tiễn sản xuất – kinh doanh và đặc biệt xây dựng được niềm tin, xây dựng được ngôn ngữ chung của nghiên cứu khoa học và sản xuất kinh doanh mà văn hóa hoạt động nhiều điều khác biệt.
Trong lịch sử phát triển 55 năm của Rạng Đông, sự kiện có tính chất bước ngoặt là tháng 3/2011 Công ty quyết định và ngày 15/4/2011 Lễ thành lập Trung tâm R&D Chiếu sáng Rạng Đông ra đời. Từ buổi ban đầu, Trung tâm chỉ có PGS.TS Đỗ Xuân Thành, vừa thôi nhiệm vụ Chủ tịch Hội đồng khoa học – Phó Giám đốc Viện Khoa học vật liệu Viện Khoa học Công nghệ Việt Nam và kỹ sư Đỗ Thị Hồng Liên, điều từ Trưởng phòng Thị trường Công ty, làm việc tại một phòng xép của xưởng sản xuất, đến nay đã có một cơ ngơi bề thế gồm tòa nhà 5 tầng và Phòng thí nghiệm chung Rạng Đông – ĐHBKHN đặt tại Rạng Đông với tổng điện tích trên 2500 m2. Song quan trọng hơn cả, đội ngũ cán bộ nghiên cứu của TT R&D chiếu sáng Rạng Đông từ 2 người rồi 10 người thuở ban đầu nay đã phát triển tới 90 người. Trong đó có tới 45 nhà khoa học từ bên ngoài Công ty, trong đó PGS, Tiến sỹ đảm nhiệm các cương vị lãnh đạo, trực tiếp điều hành trung tâm như PGS.TS Đỗ Xuân Thành, Chủ tịch Hội Đồng khoa học công ty, giám đốc Khoa học TT R&D chiếu sáng Rạng Đông, hai Phó giám đốc Khoa học là PGS.TS Phạm Hồng Dương, PGS.TS Lê Văn Doanh - nguyên Viện Trưởng Viện Điện Đại học Bách khoa Hà nội, PGS.TS Nguyễn Quốc Cường Chủ nhiệm Bộ môn chiếu sáng Thông minh, PGS.TS Vũ Doãn Miên phụ trách kho lưu trữ, xây dựng file đầu vào phục vụ. Phòng các phần mềm mô phỏng với sự trợ giúp của PGS.TS Nguyễn Việt Hùng Viện trưởng Viện Nghiên cứu quốc tế về khoa học và kỹ thuật tính toán Đại học Bách khoa Hà Nội, PGS.TS Phạm Thành Huy trưởng phòng thí nghiệm chung, TS. Trịnh Xuân Anh chủ nhiệm bộ môn Hóa Vật liệu, KS Trần Minh Văn – kỹ sư trưởng Bộ môn điện tử …
Đến nay Trung tâm R&D Chiếu sáng Rạng Đông đã hình thành 7 bộ môn: Hóa vật liệu, Điện tử, Smartlighting, Nguồn sáng và đo lường chất lường, Chiếu sáng nhân tạo Nông nghiệp công nghệ cao, Kỹ thuật chiếu sáng và Thiết kế sáng tạo sản phẩm mới, 1 phòng Thí nghiệm chung Rạng Đông – Đại học Bách Khoa Hà nội, 1 xưởng sản xuất Pilot và ban quản lý các dự án.
Nhiệm vụ chủ yếu trong 5 năm đầu của Trung tâm R&D là xây dựng cơ sở nền tảng, phát triển sản phẩm Điện tử & LED thành sản phẩm chiến lược mũi nhọn của Rạng Đông trong tương lai. Rạng Đông đã tiếp cận sản phẩm LED từ 2005, từ 2008 – 2010 chỉ có 2 loại LED bulb công suất thấp và đèn bàn LED loại chân cắm (THD) mỗi năm cung từ vài trăm tới vài ngàn sản phẩm. Trong 3 năm đầu (2011-2013), các nhà khoa học từng bước tiếp cận với công nghệ sản xuất, tự nghiên cứu chế tạo thiết bị đo Tj của LED, tiến hành nhiều thử nghiệm để hiểu sâu cơ chế tác động, ảnh hưởng qua lại của các cấu tử thành phần sản phẩm LED, giải mã công nghệ các sản phẩm của hãng tiên tiến, xây dựng qui trình thiết kế sản phẩm LED. Sản phẩm được sản xuất ngay tại xưởng Pilot của Trung tâm, kiểm tra đánh giá ngay tại Bộ môn nguồn sáng và đo lường chất lượng nhằm xây dựng qui trình sản xuất, qui trình kiểm tra đánh giá chất lượng sản phẩm.
Nhờ nghiên cứu bài bản, thiết kế chuẩn mực và lựa chọn các nhà cung ứng tốt, ngay năm đầu tiên năm 2011 Trung tâm R&D đã cung cấp cho thị trường 38.052 sản phẩm LED với doanh thu 4,36 tỷ đồng, chất lượng sản phẩm đạt độ tin cậy và thị trường đánh giá cao, Năm thứ hai 2012 cung cấp 45.630 sản phẩm LED doanh thu đạt 6,2 tỷ, năm 2013 cung cấp 675.385 sản phẩm LED với doanh thu 43,3 tỷ đồng. Không có Trung tâm R&D nào vừa làm công tác nghiên cứu và thiết kế lại vừa làm nhiệm vụ đào tạo đội ngũ cán bộ quản lý, kỹ sư, công nhân để giúp Công ty hình thành một cơ sở sản xuất mới trên nền tảng công nghệ mới – công nghiệp sản xuất LED & Điện tử.
Từ đào tạo hạt nhân ban đầu 8 cán bộ, rồi 18 cán bộ công nhân, đến nay đã hình thành một xưởng LED & Điện tử tự động với hơn 530 người, năm 2014 cung cấp cho thị trường 200 loại sản phẩm LED (gấp 100 lần chủng loại so với 2010) cung cấp cho thị trường 2.786.000 sản phẩm LED với doanh thu 188,2 tỷ và năm 2015 cung cấp 4.589.000 sản phẩm với doanh thu 340,2 tỷ. Trong hơn hai năm 2014-2015 và nửa đầu 2016, Trung tâm R&D ngoài nhiệm vụ nghiên cứu, thiết kế và đào tạo, còn giúp xưởng xây dựng kế hoạch kiểm soát chất lượng, còn uốn nắn các dây chuyền thực hiện nghiêm qui trình công nghệ, qui trình kiểm tra… để đảm bảo sản phẩm LED của Rạng Đông đạt tiêu chuẩn chất lượng, độ tin cậy và xuất khẩu được tới nhiều nước.
Mấy năm qua, các sản phẩm nguồn sáng truyền thống cũ Công ty như đèn dây tóc (IL) bị cấm dần, đèn FL, CFL bị đèn LED thay thế, thị trường xuất khẩu bị suy giảm, nếu không kịp thời chuẩn bị và triển khai cáo hiệu quả việc phát triển sản phẩm LED thành dòng sản phẩm chiến lược mũi nhọn với mục tiêu 2018 hoặc 2020 chiếm tỷ trọng 50% trong doanh thu hàng nghìn tỷ của Công ty thì không thể hình dung được Công ty Cổ phần Bóng đèn Phích nước Rạng Đông sẽ tồn tại như thế nào?
Trung tâm R&D chiếu sáng Rạng Đông hiện nay đã đảm nhiệm trọng trách là bộ não công nghệ của Công ty, đóng vai trò quyết định tạo lợi thế cạnh tranh cho Công ty trên thị trường trong nước và xuất khẩu. Phát triển phân khúc thị trường chiếu sáng nhân tạo nông nghiệp công nghệ cao trong lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi, khai thác thủy sản, thu hút – xua đuổi côn trùng, phát triển hệ thống và giải pháp chiếu sáng hiệu quả và thông minh cho các loại công trình, phát triển những sản phẩm chiếu sáng mới độc đáo khác biệt…đã tạo bước đột phát chuyển Công ty từ thương mại hàng hóa sang thương mại dịch vụ, đã tập trung vào khâu nghiên cứu – thiết kế và đột phát trong marketing, bán hàng…..
Là những khâu có giá trị gia tăng cao trong chuỗi giá trị. Để làm được điếu đó, Trung tâm phải trở thành hạt nhân trong liên minh với các chuyên gia sâu về nhiều chuyên ngành ở các Viện, Trường Đại học trong nước và quốc tế, thỏa thuận hợp tác đối tác chiến lược với các tập đoàn hàng đầu thu hút nguồn công nghệ mới từ bên ngoài và làm đầu mối giải quyết những vấn đề liên ngành. Các chuyên gia của Rạng Đông phải hỗ trợ kỹ thuật, chuyển giao công nghệ, đào tạo hệ thống liên kết quản lý chất lượng cho các doanh nghiệp vệ tinh của công ty nhằm liên kết cung cấp những linh kiện đầu vào đảm bảo chất lượng. Công ty phải liên hệ trực tiếp với các công ty xây lắp các loại công trình, nông dân, ngư dân, các trang trại nông nghiệp để đưa các sản phẩm nghiên cứu vào thực nghiệm,thu nhận phản hồi từ thực tế và thương mại hóa sản phẩm nghiên cứu. Thực chất đã hình thành một liên minh khoa học và liên kết trong sản xuất, phân phối theo mô hình Cowsortium các bên cùng thắng trong chuỗi giá trị.
Bên cạnh cánh phát triển tiềm lực Khoa học - Kỹ thuật, hiện đại hóa quản trị công ty cũng được các nhà khoa học quản trị giúp đỡ rất nhiều. Hệ thống quản lý chất lượng ISO – 9001 của công ty được chứng nhận phù hợp từ ngày 8/12/2001. Song để nâng cao hiệu lực và hiệu quả của hệ thống, 5 năm qua, chuyên gia cao cấp Phó Đức Trù có lúc trực tiếp đảm nhiệm chức vụ Trưởng phòng Quản lý hệ thống công ty, vận dụng hệ thống quản lý chất lượng theo mô hình Châu Âu EFQM, dúng các tiêu chí chấm điểm của mô hình kinh doanh xuất sắc (Business Excellence – BE) đánh giá từng bước tiến.
Đặc biệt, với vai trò Chuyên gia tư vấn trưởng quản lý chiến lược công ty 2015-2020, PGS-TS KH Nguyễn Văn Minh – Viện trưởng Viện Kinh tế và Thương mại Quốc tế trên cơ sở thỏa thuận hợp tác giữa Trường Đại học Ngoại thương và Công ty CP Bóng đèn Phích nước Rạng Đông đang huy động các nhà khoa học Đại học Ngoại thương, các chuyên gia giỏi về trả lương 3P, Viện Năng suất Việt Nam, Trung tâm Hợp tác tác phát triển nguồn nhân lực Việt Nam – Nhật Bản (VJCC)… xây dựng và quản lý chiến lược công ty, tích hợp các hệ thống quản lý theo tiêu chuẩn với các mô hình, công cụ cải tiến và nâng cao năng suất chất lượng trong toàn công ty.
5 Năm qua (2010-2015), phong trào Thi đua học tập và làm theo lời Bác day (Bác Hồ về thăm công ty ngày 28/4/1964) được tổ chức thành các cao trào mỗi năm 2 lần đã tạo nên bướt phát triển vượt bậc của công ty. Đứng trước đòi hỏi thời kỳ Hộp nhập kinh tế mới, Đại hội Đảng bộ công ty nhiệm kỳ 24 ngày 22/5/2015 đã quyết định nâng cao tính chuyên nghiệp, không thể theo kiểu phong trào, cao trào và phát động "Thi đua làm theo lời Bác trong mọi công viện thường xuyên hàng ngày của tất cả mọi người". Quyết định đó phù hợp với chỉ thị 55/CT-TW ngày 14/5/2016 của Bộ Chính trị.
Chính những công cụ quản trị mới như các KPI, PI, các hành đông theo 5S, Kaizen… là công cụ hiện thực hóa phong trào thi đua tỏng mọi hoạt động làm theo lời Bác trong mọi công việc thường xuyên hàng ngày của tất cả mọi CBCNV Công ty.
Ở đây, kết hợp kỹ trị phương Tây với lõi nhân trị phương Đông phù hợp với trình độ, điều kiện và văn hóa công ty là vậy. Bao trùm lên tất cả, các nhà khoa học ở các Viện, các trường Đại học Việt Nam tâm huyến, trách nhiệm và tài năng cả về khoa học kỹ thuật, cả về khoa học quản trị đã mang hết sức mình nâng cao tiềm lực khoa học công nghệ, rút ngắn những khoảng các với nước ngoài, nâng cao sức cạnh tranh bảo đảm công ty CP Bóng đèn Phích nước Rạng Đông phát triển nhanh và bền vững trong những năm tháng đầy biến động và khó khăn vừa qua.
Mười năm qua (2006-2015) là thời kỳ phát triển rực rỡ của công ty trong lịch sử 55 năm của Rạng Đông, trong đó có phần công lao đóng góp của các nhà khoa học đã và đang hết lòng giúp đỡ công ty. Các Thầy – Cô đã mang ánh sáng trí thức tới cho chúng tôi, đã thực hiện có hiệu quả chủ trương trí thức hóa giai cấp công nhân.
Xin cho phép tôi thay mặt mặt lãnh đạo và 2500 CBCNV Công ty CP Bóng đèn Phích nước Rạng Đông được bày tỏ lời tri ân và lòng biết ơn vô hạn với những "TRÍ THỨC CỦA CÔNG NHÂN RẠNG ĐÔNG"
Hà Nội, tháng 6/2016
Nguyễn Đoàn Thăng
Bí thư Đảng Ủy, Tổng Giám đống Công ty
